Coraz więcej osób w naszym kraju nie chce, by w ostatniej drodze towarzyszył im ksiądz i wybiera świecki pogrzeb. Tego rodzaju uroczystości odbywają się m.in. na Cmentarzu Centralnym w Gliwicach. Jak wyglądają? Pytamy o to Mistrza Świeckiej Ceremonii Pogrzebowej.
Rozmawialiśmy z Szymonem Widerą z woj. śląskiego, który opowiedział nam jak przebiegają świeckie pogrzeby prowadzone przez niego m.in. w Gliwicach.
Jak to się u Ciebie zaczęło? Skąd takie zajęcie?
Zaczęło się wiele lat temu. Podczas pogrzebu wyznaniowego mojego kolegi z osiedla, wraz ze znajomymi stwierdziliśmy, że chcemy go pożegnać inaczej niż zwykle to się odbywa. Nawet nie wiedzieliśmy wtedy, że coś takiego jak pogrzeb świecki istnieje. Po prostu nie chcieliśmy by odszedł anonimowy. Usiedliśmy na ławce z kartką papieru i napisaliśmy, jak jego krótkie życie, według nas, wyglądało. Jak go zapamiętamy, wspomnieliśmy kilka sytuacji. Napisanie tekstu okazało się o wiele łatwiejsze niż wybór Naszego przedstawiciela…. oczywiście padło na mnie. Byłem członkiem szkolnego kabaretu, podobno ładnie się wysławiam i mam radiowy głos – nie mogłem stchórzyć.
Podczas ceremonii, oczywiście po otrzymaniu zgody od rodziców naszego kolegi i uzgodnieniu mojego wystąpienia z osobą duchowną, już przy grobie wyszedłem na środek i po kilku zająknięciach i głębszych oddechach zacząłem o nim opowiadać. Wyszło dobrze i mimo, że minęło wiele lat od realizacji pomysłu, właśnie to wydarzenie uznaję za początek.
Po prawie 20 latach wróciło do mnie to wspomnienie i zadałem sobie pytanie – dlaczego nie spróbować? Zawsze lubiłem filozofię, umiałem pisać, ubierać myśli w słowa, więc stworzyłem pierwszą kompletną laudację, w której uśmierciłem… samego siebie.
Potem już wszystko działo się samoczynnie. Pierwsza ceremonia, druga itp. Co ciekawe, jedną z pierwszych miałem w Gliwicach, na cmentarzu komunalnym w dzielnicy Łabędy.
Największym cmentarzem w Gliwicach jest Cmentarz Centralny. Tam także odprawiasz ceremonie? Czy rodzaj cmentarza wpływa na przebieg pogrzebu?
Na Cmentarzu Centralnym ceremonie odprawiam (jeśli chodzi o Gliwice) najczęściej. To bardzo duża, świetnie zlokalizowana i zadbana nekropolia.
W Polsce mamy 2 typy cmentarzy: wyznaniowe i komunalne. Na komunalnych nigdy nie ma problemu by skorzystać z domu pogrzebowego czy kaplicy. Wyznaniowymi zarządzają parafie… i tu niestety świeckie pogrzeby nie odbywają się w kaplicy. Zarządcy na to nie pozwalają. Możliwe jest ich odprawienie, lecz zaczynają się przy cmentarnej bramie i po przejściu konduktu, są kontynuowane przy mogile.
Jak więc wygląda ceremonia świecka?
Świecka ceremonia jest bardzo osobistą sprawą, wiele informacji należy wyważyć, znaleźć konsensus. Gdy następuje pierwszy kontakt z rodziną, uzgadniamy jak ceremonia ma wyglądać, o czy mówić mogę, a co mam pominąć. Co ciekawe, ilość informacji jest przeciwnie proporcjonalna do wieku osoby, którą żegnam. Mimo, że życie zmarłego trwało np. ponad 90 lat, informacji na ten temat jest bardzo mało, gdyż osoby, które mogły o nim opowiedzieć, już dawno nie żyją bądź nie ma z nimi kontaktu. Krótsze życia są barwniej przedstawiane, często z kilku źródeł. Same ceremonie wyglądają przez to wznioślej. Każdy świecki pogrzeb przeze mnie prowadzony trwa od 20 do 50 min.
Podczas ceremonii wyznaniowych osoba duchowna cytuje fragmenty pisma świętego. O czy mówi mistrz świeckiej ceremonii?
Celebrant skupia się na tym co było, nie na tym co może się wydarzy. Ceremonia świecka to opowieść o życiu, o śmierci, podparta doktryną filozoficzną czy poezją. To także muzyka – nie mówię tu o trąbce czy skrzypcach – ale o utworach odtwarzanych podczas ceremonii… utworach które zmarły lubił słuchać i jest z nimi kojarzony.
Jaki gatunek muzyki jest na miejscu?
Mamy do czynienia z różnym repertuarem. Od muzyki poważnej, przez M. Fogga, Violettę Villas, Czesława Niemena czy zespół Perfekt, po Metallicę czy nawet Black Sabath. Jeśli chodzi o Metallicę często odtwarzam, któryś utwór wykonany z San Francisco Symphonic Orchestra, Black Sabath to spokojny, instrumentalny utwór „Fluff”.
Kto wybiera świecki pochówek?
Z reguły są to ateiści lub agnostycy, ale także osoby określane mianem „wierząca niepraktykująca”. Osoby, które wierzą w Boga, ale sama instytucja kościoła ich zawiodła i zniechęciła do siebie. Wtedy nie życzą sobie osoby duchownej. Często są to również względy finansowe, gdyż nasza usługa jest zwyczajnie tańsza niż usługa księdza.
Ile kosztuje pogrzeb świecki? Czy cena jest zawsze taka sama?
Cena świeckiego pochówku zależy przede wszystkim od odległości, którą mistrz ceremonii musi pokonać by celebrować pogrzeb. Całościowy koszt prowadzonej przeze mnie ceremonii pogrzebowej w Gliwicach to ok 500 zł. Mistrzowie Ceremonii Świeckiej przemierzają często całą Polskę, by w tej trudnej chwili pogrzebu służyć dobrym słowem. Często rodzina dzwoni do mnie z miejscowości oddalonej o kilkaset kilometrów, prosząc o przyjazd, gdyż uczestniczyli w prowadzonej przeze mnie ceremonii i wiedzą, że będzie tak, jak by sobie życzyła osoba zmarła.
Żaneta Mrozek-Siewierska
