Rosnąca skala skutków katastrofy ekologicznej w Dzierżnie Dużym i IV sekcji Kanału Gliwickiego spowodowała, że zapadła decyzja o zastosowaniu nadtlenku wodoru w celu neutralizacji złotej algi. Na razie przeprowadzony zostanie eksperyment badawczy w wybranym miejscu w Kłodnicy.
3,5 tony w niedzielę, a kolejne niemal 1000 kg śniętych ryb wydobyto z Dzierżna Dużego do południa w poniedziałek, 11 sierpnia. Łącznie (od 3 do 12 sierpnia) to już ponad 20,6 tony martwych zwierząt wyjętych z tego zbiornika. Ale to nie wszystko, bo padłe okazy wodnej fauny, i to w niemałych ilościach, wydobywane są z IV sekcji Kanału Gliwickiego (570 kg w niedzielę, 660 kg w poniedziałek). Przyczyną kolejnej katastrofy w środowisku wodnym ma być zakwit złotych alg, których rekordową liczebność – ponad 107 mln komórek w litrze wody – stwierdzono 7 sierpnia.
W ostatnich dniach, po spotkaniach międzyresortowego zespołu ds. Odry, wskazano, że
obecność i rozwój „złotej algi” w Kanale Gliwickim i zbiorniku Dzierżno Duże jest wynikiem współdziałania kilku różnych czynników. Sprzyjają temu specyficzne warunki panujące w tych akwenach, w tym niska prędkość przepływu, wysokie zasolenie i dostępność biogenów, sprzyjają rozwojowi „złotej algi”.
W tym celu ograniczone zostały zrzuty zasolonej wody z kopalń do rzek w naszym regionie. Działa już także opracowany przez IMGW dynamiczny model hydrologiczny, który umożliwia prognozowanie stanu zasolenia wód Odry z wyprzedzeniem 72 godzin. Teraz zdecydowano się na kolejny krok – rozważane wcześniej zastosowanie nadtlenku wodoru w celu neutralizacji prymnesium parvum będzie testowo wprowadzone w Kłodnicy. Działania potrwają kilka dni, a rozpoczną się we wtorek, 13 sierpnia.
– Eksperyment będzie polegał na dozowaniu nadtlenku wodoru (H2O2) do wód rzeki Kłodnica za małą elektrownią wodną Pławniowice. Jego celem jest wskazanie, czy środek ten skutecznie wpłynie na znaczne ograniczenie liczebności „złotej algi” w sytuacji jej dynamicznego zakwitu – czytamy w najnowszym komunikacie międzyresortowego zespołu ds. Odry. Jak wskazano, jest to eksperyment badawczy, który przeprowadzony zostanie przez Instytut Ochrony Środowiska – Państwowy Instytut Badawczy we współpracy z Generalną Dyrekcją Ochrony Środowiska.
Preparat ten od dekady jest wykorzystywany między innymi do zwalczania zakwitów glonów z gatunku sinic oraz do neutralizacji ścieków w procesach środowiskowych i oczyszczaniu wody
– informuje zespół. Nadtlenek wodoru został również zastosowany do walki z zakwitem Prymnesium parvum w rozlewiskach Norfolk Broads w Wielkiej Brytanii, gdzie od lat notuje się zakwity. Warto wspomnieć, że preparatu tego używaniu już w Kanale Gliwickim w 2023 roku, podczas poprzedniej próby zażegnania zagrożenia związanego z zakwitem.
– W Polsce działanie H2O2 na „złotą algę” zostało sprawdzone w warunkach laboratoryjnych i terenowych w 2023 r. Stwierdzono wtedy 97% spadek liczebności tego organizmu po zastosowaniu stężenia 40 mg H2O2/l. Wstępnie zaproponowana dawka środka do użycia w Kłodnicy jest mniejsza niż dawka stosowana w innych krajach i wydaje się względnie bezpieczna dla ryb i części bezkręgowców. Potencjalne zagrożenia dla środowiska wodnego związane z użyciem nadtlenku wodoru zostały zredukowane poprzez wskazanie optymalnych pod kątem tychże zagrożeń miejsc aplikacji środka – kontynuuje międzyresortowy zespół.
Środek zostanie podany bezpośrednio do słupa wody, co zapewni jego maksymalny efekt i zminimalizuje działania niepożądane związane z jego aplikacją.
Przed rozpoczęciem i po aplikacji zostanie przeprowadzona inwentaryzacja środowiska Kłodnicy poniżej elektrowni w Pławniowicach. Inwentaryzacja będzie obejmowała ichtiofaunę, bentos, fitoplankton, zooplankton. Przez cały czas aplikacji będą prowadzone badania kontrolne w zakresie: parametrów fizyko-chemicznych, liczebności „złotej algi” i wartości ichtiotoksyn w komórkach i w wodzie oraz nadzór ichtiologiczny.
Jak wskazuje międzyresortowy zespół, do tej pory główne ogniska rozwoju złotej algi znajdowały się w VI sekcji Kanału Gliwickiego, czyli w sekcji najbardziej oddalonej od ujścia kanału do Odry. Na przełomie lipca i sierpnia br. pojawiła się ponownie w Kanale Gliwickim w najbardziej wrażliwym miejscu: IV sekcji.
„Złota alga” w tej sekcji m.in. pochodzi z jeziora Dzierżno, znajdującego się na odcinku rzeki Kłodnicy tuż powyżej sekcji IV.
– Sekcja IV jest najbardziej wrażliwą sekcją Kanału Gliwickiego, ponieważ nie ma tam możliwości zatrzymania migracji i dalszego rozwoju „złotej algi” za pomocą śluz. Sekcja IV Kanału Gliwickiego pełni również rolę korytarza dla rzeki Kłodnicy, która z kolei jest dopływem rzeki Odry. Bez możliwości zatrzymania wód, skażonych dużą ilością „złotej algi”, jedynym rozwiązaniem minimalizującym ryzyko rozwoju i toksycznych zakwitów jest eliminacja „złotej algi” u wylotu Kanału do rzeki Kłodnica – dodaje zespół ds. Odry.
Testy badawcze powinny potrwać do 16 sierpnia. W ramach przeprowadzenia eksperymentu zwrócono się o pomoc do wyspecjalizowanej jednostki Wojska Polskiego, która posiada doświadczenie w postępowaniu z substancjami chemicznymi. Aplikacja zostanie przeprowadzona z pomocą 5 Pułku Chemicznego w Tarnowskich Górach z wykorzystaniem sprzętu przystosowanego do substancji chemicznych, a osoby przebywające w miejscu aplikacji zostaną wyposażone w środki ochrony osobistej.
(żms), GOV.pl/Odra
