W ubiegłym tygodniu rozpoczęły się badania archeologiczne przy ul. Dolnych Wałów, na terenie gdzie przed wojną znajdowała się synagoga.
Dokładny obraz tego co znajduje się pod ziemią ma pomóc aktualnemu właścicielowi na sprzedaż nieruchomości. Według nieoficjalnych informacji, potencjalny nabywca działki zainteresowany jest budową w tym miejscu apartamentowca z podziemnym parkingiem.
– Wykonaliśmy wykop krzyżowy i dotarliśmy do pozostałości fundamentów synagogi, starych kamienic, fosy i powojennego zbiornika przeciwpożarowego. Prawdopodobnie w ciągu tygodnia przygotowana zostanie dokładna dokumentacja. Trafi ona następnie do Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków – mówi Marcin Paternoga, archeolog prowadzący badania, który w Gliwicach odpowiadał m.in. za prace przy niedawnym odkryciu fundamentów Bramy Białej w ciągu ul. Basztowej.
W odróżnieniu od tego znaleziska, efekty prac przy ul. Dolnych Wałów nie są tak sensacyjne. O tym czego można spodziewać się pod ziemią, archeolodzy w większości wiedzieli dzięki istniejącym już dokumentom. Odkrytym fundamentom zbudowanej w latach sześćdziesiątych XIX wieku synagogi, nie można jednak odmówić znaczenia historycznego. Co ciekawe, przed wiekami przez działkę przebiegały średniowieczne mury miejskie. Gdy budowano świątynię, fortyfikację rozebrano. Obecnie, na nieruchomości po murze nie ma śladu.
Prawdopodobnie również istniejące do dziś pozostałości zabudowań zostaną wkrótce rozebrane (zgodnie zresztą z konserwatorskim pozwoleniem). Obecny właściciel terenu, gliwicka firma i-Mag sp. z o.o., która zleciła badania, przymierza się do sprzedaży nieruchomości. Potencjalny nabywca ponoć zamierza wybudować w tym miejscu apartamentowiec z parkingiem podziemnym. I-Mag na razie nie potwierdza tych informacji, choć nie ukrywa, że są podmioty zainteresowane kupnem działki.
Dalszy los samych wykopalisk uzależniony jest od decyzji Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, która zostanie podjęta po przeanalizowaniu dokumentacji. Być może konserwator zdecyduje się na poszerzenie badań. Wówczas prace archeologiczne obejmą całą działkę.
Przypomnijmy, w ostatnich latach nieruchomość przy ul. Dolnych Wałów, o powierzchni 2252 metrów kwadratowych, była dzierżawiona przez konsorcjum firm PRUiM i Zakład Instalacji Budowlanych W. Szostak, A. Duda, dla celów związanych z modernizacją uliczek starego miasta. Dzierżawa wygasła w III kwartale 2014 roku. I-MAG Sp. z o.o. właścicielem terenu jest od 2002 roku.
Michał Szewczyk
